Agresty
Kategorie
Rośliny
Pochodzenie i historia drzewka agrestu
Agrest, a dokładniej porzeczko-agrest (Ribes uva-crispa) to krzew pochodzący z Europy, Azji oraz północno-zachodniej Afryki. Na początku rósł on dziko, pierwsza wzmianka o agreście pochodzi z 1536 r, kiedy to została opisana przez francuskiego lekarza, Jean de rvelle. Na początku hodowana była jako roślina ozdobna we francuskich i angielskich ogrodach, jednak z czasem zaczęły pojawiać się odmiany o dużych owocach i kwaskowatych owocach. W tym momencie agrest znalazł zastosowanie w kuchni i zaczął zyskiwać coraz większą popularność wśród hodowców.
Charakterystyka i odmiany agrestu
Agrest krzaczasty to rosnący rozłożyście krzew, który może osiągnąć do 2 metrów wysokości, w zależności od warunków uprawy i odmiany. Możemy też zakupić agrest pienny, czyli szczepiony na pniu. Pędy agrestu są łamliwe i kolczaste, kolce pozwalały pędom dłużej utrzymać wilgoć oraz chroniły owoce przed zjedzeniem. Oczywiście kolce przeszkadzają w zbieraniu owoców, ale na szczęście w wyniku hodowli powstało wiele odmian bezkolcowych, zapotrzebowanie wynikło przez zagrożenie, że przy masowej produkcji kolce zostaną zebrane razem z owocami. Jedną z takich odmian agrestu jest na przykład Agrest czerwony ‘Spine free’.
Liście agrestu, zarówno krzaczastego jak i piennego, są zielone, trójklapowe i lekko karbowane na brzegach. Krzewy agrestu kwitną w kwietniu. Krzew pokrywa się wtedy urokliwymi, białymi, różowymi lub czerwonymi kwiatami. Od końca maja i aż do połowy sierpnia agrest zaczyna owocować kulistymi jagodami. Owoce agrestu pokryte są cienką skórką z delikatnym meszkiem. Skórka agrestu jest zielona lub ma różne odcienie czerwieni, zależy to od gatunku, sam smak miąższu jest dość rozpoznawalny, słodko-kwaśny i smaczny.
Agrest jest doskonałym gatunkiem do uprawy amatorskiej, jest krzewem mało wymagającym oraz potrafi wybaczyć błędy hodowlane. Poniżej przedstawiam godne zainteresowania odmiany agrestu:
- Agrest biały ‘Invicta' krzaczasty,
- Agrest czerwony ’Niesłuchowski’ krzaczasty,
- Agrest czerwony ‘Spine free’ krzaczasty
- Agrest czerwony 'Salut' bezkolcowy na pniu
Jakie wymagania ma agrest - gdzie i jak sadzić sadzonki agrestu?
Sadzonki agrestu piennego i krzaczastego sadzimy w okresie od września do początku listopada lub wczesną wiosną, przed procesem wegetacji rośliny. Wśród specjalistów panuje przekonanie, że sadzenie porzeczko-agrestu między październikiem, a listopadem daje mu większe szanse na przyjęcie się. Ponad to będzie miał czas na zregenerowanie korzeni co poskutkuje satysfakcjonującym rozrostem krzewów już w następnym roku od posadzenia. Krzew agrestu dobrze znosi też niskie temperatury, ale nie toleruje miejsc podmokłych
Wybierając stanowisko musimy pamiętać, że agrest pienny oraz krzaczasty lepiej radzi sobie w stanowisku niebędącym w pełnym nasłonecznieniu, najlepiej wybrać półcień. Do tego trzeba zadbać o dobre osłonięcie krzewu przed wiatrem. Jest to krzew wrażliwy na suszę, dlatego dobrze o tym pamiętać i zastanowić się nad ściółkowaniem. Rozstaw zależy od wybranej odmiany, dla słabo rozrastających się odmian, jak agresty pienne, rozstaw może wynosić 1,5 m. Pozostałe odmiany powinny mieć więcej miejsca, najlepiej około 2,5 m. Agrest wymaga też gleby piaszczysto gliniastej lub gliniastej, najlepiej dobrze przepuszczalnej, kwaśnej i bogatej w próchnicę.
Sadząc agrest wykopujemy dla niego dół na głębokość około 5 - 6 cm. Po posadzeniu sadzonki warto rozważyć ściółkowanie korą drzew iglastych, trocinami lub torfem. Dzięki ściółkowaniu dodatkowo użyźniamy oraz zakwaszamy podłoże, do tego ograniczymy rozrastanie się chwastów oraz parowanie wody.
Przygotowując ziemię dobrze zawczasu poprawić glebę kompostem, podczas ukorzeniania się lepiej jest już unikać nawożenia, przenawożenie może doprowadzić do zachwiania równowagi między wzrostem, a wydawaniem plonów.
Uprawa i pielęgnacja odmian agrestu
Aby uprawiać agrest nie trzeba skomplikowanej pielęgnacji. Należy je regularnie podlewać i nawozić, a także usuwać chwasty, które rosną wokół rośliny. Krzew dobrze jest przyciąć wczesną wiosną zaraz po zasadzeniu jeśli sadziliśmy roślinę jesienią, lub na przedwiośniu jeśli posadziliśmy agrest wiosną. W pierwszych 3 latach od posadzenia przycinamy krzew w celu jego uformowania, po 5 roku robimy silniejsze cięcia, pomogą one zachować równowagę między wzrostem, a owocowaniem, dalej jednak jest to cięcie odmładzające i prześwietlające. Cięcia wykonujemy wczesną wiosną.
Zagrożenie dla agrestu stanowią tak naprawdę dwie choroby, pierwsza z nich to mączniak prawdziwy. Porażone mączniakiem krzewy owocowe agrestu nie są jeszcze spisane na straty, w tym wypadku należy regularnie usuwać pędy, owoce i liście z objawami choroby. Mączniaka poznamy przez mączysty, biały lub brunatny nalot na roślinie.
Drugą chorobą, która atakuje agresty jest antraknoza, czyli opadzina liści agrestu. Jest to choroba grzybowa, objawiająca się plamami na liściach. Porażone nią krzewy tracą liście w połowie sezonu, a w czerwcu i lipcu roślina nie wydaje owoców. Najlepszym sposobem ochrony jest profilaktyka, czyli posadzenie roślin w odpowiednich odległościach od siebie oraz dbanie o odpowiednią wilgotność rośliny.
Owoce agrestu - właściwości i zastosowanie
Owoce agrestu mają bardzo dużo właściwości zdrowotnych. Po pierwsze jest to niskokaloryczny owoc, w przybliżeniu 100 gram owoców agrestu to około 44 kcal. Lista witamin i minerałów które zawiera jest całkiem spora, mamy tutaj witaminę C, prowitaminę A, witaminy z grupy B, fosfor, żelazo, potas, kwas foliowy oraz składniki antynowotworowe, czyli taniny i flawonoidy. Smaczne owoce agrestu wpływają pozytywnie na odporność, wspomagają trawienie, regulują gospodarkę kwasowo-zasadową organizmy, a zawarte w nim pektyny obniżają poziom cholesterolu. Jakby tego było mało, można zrobić z nich maseczkę, która regeneruje zmęczoną cerę.
Przez zawarte w nim witaminy, agrest jest dobrym rozwiązaniem dla kobiet w ciąży oraz dla osób cierpiących na niedokrwistość. Owoce agrestu są naturalnym środkiem na obniżenie cholesterolu we krwi i są łagodnym środkiem przeciw stresowym. Pozytywnie wpływają też na mineralizację stawów, polecane są więc dla osób ze zwyrodnieniami stawów lub cierpiącymi na artretyzm
Przez zawarte w agreście pektyny idealnie nadaję się on na naturalnie zagęszczone przetwory, takie jak dżemy czy konfitury. Ponadto możemy zrobić z niego dżemy, nalewki, kompoty, bądź zastosować go do w wypieku deserów oraz ciast, a nawet spokojnie zjeść na surowo albo dodać do sałatki. Z owoców agrestu można także zrobić maseczkę na twarz, po której skóra staje się promienna i oczyszczona. Aby ją zrobić rozgniatamy 2 łyżki dojrzałych owoców, nakładamy na oczyszczoną twarz, delikatnie wmasowujemy i pozostawiamy na 15-20 minut. Po upływie tego czasu zmywamy maseczkę letnią wodą, taką maseczkę można stosować 2 razy w tygodniu.
Zbiór i przechowywanie owoców
Krzew agrestu zaczyna owocować zazwyczaj po dwóch, trzech latach od posadzenia. Owoce dojrzewają zazwyczaj w lipcu i sierpniu, ale czas zbiorów zależy od odmiany. Owoce agrestu są gotowe do zbioru, gdy ich skórka nabiera koloru i staje się bardziej miękka w dotyku. Dojrzałe owoce agrestu należy spożyć jak najszybciej po zbiorze, ponieważ nie są one zbyt trwałe i szybko ulegają zepsuciu. Nie nadają się one do transportu na dalsze odległości, ponieważ są bardzo delikatne i łatwo się uszkadzają.
Zapylanie agrestu
Większość odmian agrestu jest samopylna, co oznacza, że do zapłodnienia rośliny wystarczy jedna odmiana. Jednakże, w celu zwiększenia plonów, warto posadzić obok siebie dwie lub trzy odmiany agrestu, które będą kwitły w tym samym czasie.