Czereśnie
Rośliny
Czereśnia 'Buttnera Czerwona’
obcopylna
Czereśnia 'Van’
obcopylna
Czereśnio-wiśnia
samopylna
Czereśnia 'Summit’
obcopylna
Czereśnia 'Rainier’
obcopylna
Czereśnia 'Kordia’
obcopylna
Czereśnia 'Regina’
obcopylna
Czereśnia 'Burlat’
obcopylna
Czereśnia 'Karłowa sercówka’
obcopylna
Czereśnia 'Schneidera Późna’
obcopylna
Czereśnia 'Rivan’
obcopylna
Czereśnia 'Karesova’
obcopylna
Czereśnia 'Vega’
obcopylna
Czereśnia 'Sunburst’
samopylna
Czereśnia 'Donissena Żółta’
obcopylna
Czereśnia 'Sam’
obcopylna
Czereśnia 'Lapins’
samopylnaPochodzenie i historia – skąd pochodzi drzewko czereśni?
Wczesnym latem niewiele drzew owocowych potrafi zachwycić równie mocno jak czereśnia. Jej soczyste, słodkie owoce są prawdziwym rarytasem, cieszącym podniebienia od wieków. Oprócz walorów smakowych drzewko urzeka również swoim pięknym pokrojem i widowiskowym kwitnieniem, wiosną pokrywa się biało-różowymi kwiatami. Drzewko jest wymagające w uprawie, ale odpowiednia pielęgnacja oraz właściwie dobrana odmiana pozwolą cieszyć się obfitymi zbiorami czereśni przez wiele lat.
Historia uprawy tego drzewka sięga aż starożytności. Dziko rosnące czereśnie można było znaleźć na terenach dzisiejszego Kaukazu oraz Azji Mniejszej, skąd trafiły do Europy za sprawą rzymskich legionistów, którzy sprowadzili je z miasta Cerasus (dzisiejszy Giresun w Turcji).
Już w IV wieku p.n.e. grecki filozof Teofrast opisywał drzewo rodzące duże, czerwone owoce o wyjątkowej słodyczy. Z biegiem lat czereśnia stała się jednym z najbardziej cenionych drzew owocowych Europy.
Charakterystyka drzewa – jak wygląda czereśnia?
Czereśnia (Prunus avium) to jedno z najsilniej rosnących drzew owocowych. W zależności od odmiany może osiągać od 7 do 10 metrów wysokości, choć w nowoczesnych sadach coraz częściej spotyka się formy szczepione na podkładkach karłowych lub półkarłowych, które dorastają do 3–5 metrów.
Drzewo charakteryzuje się szeroką, rozłożystą koroną i gładką, czerwonobrązową korą. Liście są eliptyczne, o intensywnie zielonej barwie, a wiosną zachwyca bogactwem białych lub różowych kwiatów, które tworzą niezwykle malowniczy widok i stanowią ważne źródło pożywienia dla pszczół.
Kwitnienie i owocowanie
Czereśnia zakwita w kwietniu i maju, a jej delikatne, pachnące kwiaty są zapylane przez owady. Warto pamiętać, że wiele odmian wymaga obecności zapylacza, by mogły zawiązać owoce.
Owoce dojrzewają od czerwca do końca lipca. W zależności od odmiany mają różną wielkość i kolor – od jasnoczerwonego po niemal czarny. Miąższ jest słodki, soczysty i pełen aromatu.
Najpopularniejsze odmiany czereśni
Dobór odpowiedniej odmiany ma kluczowe znaczenie dla sukcesu uprawy, oto kilka z tych, które świetnie sprawdzają się w polskich warunkach:
- ‘Burlat’– jedna z najwcześniej dojrzewających odmian, o dużych, ciemnoczerwonych owocach, bardzo słodkich i soczystych.
- ‘Regina’ – późna, odporna na pękanie owoców, o jędrnym miąższu i znakomitym smaku.
- ‘Rainier’ – efektowna odmiana o żółto-czerwonych owocach i wyjątkowo słodkim smaku.
- ‘Lapins’ – samopylna odmiana o dużych, ciemnych owocach i bardzo obfitych plonach.
Uprawa czereśni – kluczowe zasady
Stanowisko i gleba
Czereśnia jest wrażliwa na przymrozki. Roślina najlepiej rośnie w miejscach słonecznych i osłoniętych od wiatru, dlatego warto sadzić ją za budynkami lub żywopłotami. Preferuje gleby żyzne, próchnicze i umiarkowanie przepuszczalne, o lekko kwaśnym odczynie.
Podlewanie i ściółkowanie
Młode drzewka wymagają regularnego podlewania, zwłaszcza w pierwszych latach uprawy. Ściółkowanie wokół pnia korą, trocinami lub kompostem pomaga zatrzymać wilgoć i ogranicza rozwój chwastów.
Cięcie i formowanie korony
Regularne przycinanie zwiększa plonowanie i poprawia zdrowotność drzewa:
- Cięcie formujące – rozpoczyna się w 3. roku uprawy i kształtuje koronę.
- Cięcie letnie – wykonywane po zbiorach pomaga szybciej zagoić rany.
- Cięcie odmładzające – stosowane w przypadku starszych drzew, zachowuje ich żywotność.
Zbiór i przechowywanie owoców
Czereśnie najlepiej zbierać, gdy osiągną pełnię koloru i są jędrne. Owoce są delikatne, dlatego warto je zrywać ostrożnie, a najlepiej z szypułką, co wydłuży ich trwałość. Można je przechowywać w chłodnym miejscu przez kilka dni, ale najlepiej spożyć je od razu lub wykorzystać do przetworów.
Właściwości odżywcze i zastosowanie w kuchni
Owoce czereśni to skarbnica witaminy C, potasu i antyoksydantów. Wspomagają serce, regulują ciśnienie krwi i korzystnie wpływają na stawy. W kuchni można je wykorzystać na wiele sposobów:
- do przygotowania dżemów i konfitur,
- w postaci kompotów i soków,
- jako składnik ciast, deserów i lodów,
- w wersji kandyzowanej lub suszonej.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
1. Kiedy najlepiej sadzić czereśnie?
Najlepszy czas na sadzenie to wczesna wiosna (marzec-kwiecień) lub jesień (wrzesień-listopad). Sadzonki z odkrytym korzeniem najlepiej sadzić jesienią, aby zdążyły się ukorzenić przed zimą. Drzewka w pojemnikach można sadzić przez cały sezon wegetacyjny.
2. Jakie odmiany czereśni są najlepsze do uprawy w Polsce?
Do uprawy w Polsce polecane są odmiany odporne na choroby i przystosowane do naszego klimatu, takie jak ‘Regina’, ‘Burlat’, ‘Lapins’ (samopylna) oraz ‘Kordia’. W chłodniejszych regionach kraju warto wybierać do posadzenia odmiany bardziej odporne na mróz.
3. Jakie stanowisko jest najlepsze dla czereśni?
Czereśnia wymaga słonecznego i osłoniętego przed wiatrem miejsca, najlepiej z glebą żyzną, próchniczą i umiarkowanie przepuszczalną. Nie lubi silnych wiatrów ani gleb ciężkich, gliniastych czy bardzo piaszczystych.
4. Jak często podlewać czereśnię?
Młode drzewka wymagają regularnego podlewania, zwłaszcza w pierwszych latach po posadzeniu. Starsze drzewa radzą sobie lepiej z okresowymi suszami, ale w czasie kwitnienia i owocowania warto dostarczyć im więcej wody.
5. Kiedy i jak przycinać czereśnię?
Czereśnię przycina się latem, po zbiorach owoców, w ciepłe i suche dni. Przycinanie zimowe nie jest zalecane, ponieważ zwiększa ryzyko infekcji i chorób. Usuwamy chore, uszkodzone i nadmiernie zagęszczające koronę gałęzie.
6. Jakie choroby najczęściej atakują czereśnie?
Czereśnie mogą być podatne na choroby grzybowe, takie jak rak bakteryjny, brunatna zgnilizna drzew pestkowych (monilioza) i dziurkowatość liści. Warto regularnie monitorować drzewa i stosować odpowiednie środki ochrony roślin.
7. Jak zabezpieczyć czereśnię przed ptakami?
Ptaki uwielbiają czereśnie, dlatego warto stosować siatki ochronne lub odstraszacze, takie jak błyszczące taśmy czy dzwonki. Można także sadzić odmiany późniejsze, które dojrzewają w czasie, gdy ptaki mają więcej innych naturalnych źródeł pożywienia.
8. Jak długo owocuje czereśnia?
Zdrowa czereśnia może owocować nawet 30-40 lat, pod warunkiem odpowiedniej pielęgnacji, regularnego cięcia i ochrony przed chorobami. Pierwsze owoce pojawiają się zazwyczaj po 3-4 latach od posadzenia.