Pigwy
Rośliny
Pigwa wielkoowocowa 'Konstantynopol’
samopylnaCzym jest pigwa pospolita?
Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) to owocowe drzewo liściaste z rodziny różowatych, wywodzące się z Azji Mniejszej, Iranu i Syrii. Od wieków ceniona za swoje właściwości zdrowotne, aromatyczne owoce oraz szerokie zastosowanie w kuchni i medycynie naturalnej. Pigwa to jedno z najstarszych drzew owocowych uprawianych przez człowieka. W Polsce często określana jest mianem „polskiej cytryny” ze względu na intensywnie kwaśny smak i bogactwo witaminy C.
Drzewo pigwy osiąga wysokość od 5 do 8 metrów i charakteryzuje się rozłożystą koroną oraz owalnymi liśćmi o długości 7–12 cm. W maju pigwa kwitnie dużymi, bladoróżowymi kwiatami, które przyciągają owady zapylające. Owoce pigwy mają kulisty lub owalny kształt, a ich średnica wynosi od 6 do 12 cm. Skórka dojrzałych owoców jest intensywnie żółta, często pokryta woskowym nalotem. Miąższ pigwy jest twardy, kwaśny i bogaty w pektyny, witaminy oraz minerały. Owoce pigwy nie nadają się do jedzenia na surowo, ale doskonale sprawdzają się w przetworach.
Pigwa kwitnie późno, przypada ono zazwyczaj w połowie maja. Owoce osiągają dojrzałość jesienią – w październiku i listopadzie, a przy dobrych warynkach uprawy mogą ważyć nawet kilogram. Dojrzałe owoce pigwy emanują silnym, charakterystycznym zapachem, który dodatkowo wzmacnia ich walory kulinarne.
Pod względem kształtu pigwa dzieli się na:
- Pigwę jabłkową – owoce przypominają jabłka, mają bardziej regularny kształt,
- Pigwę gruszkową – owoce wydłużone, kształtem zbliżone do gruszek.
Pigwa a pigwowiec – jakie są różnice?
Pigwa pospolita i pigwowiec to dwie różne rośliny, choć często są ze sobą mylone. Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) to drzewo owocowe, które rodzi duże, żółte owoce o twardym miąższu, które są doskonałe do przetworów. Pigwowiec (Chaenomeles) to natomiast krzew o mniejszych owocach, bardziej aromatycznych i jeszcze bardziej cierpkich niż pigwa. Pigwowiec jest częściej uprawiany jako roślina ozdobna, a jego owoce są wykorzystywane głównie do produkcji syropów i galaretek ze względu na wysoką zawartość pektyn.
Popularne odmiany pigwy – która najlepsza do przetworów?
Wśród odmian pigwy wyróżnia się:
- Leskovac – szybko rosnąca,
- Portugal – odmiana o dużych owocach, idealna do dżemów,
- Konstantinopolitanka – popularna w Europie Środkowej,
- Vranja – jedna z największych odmian pigwy,
- Champion – polecana do uprawy amatorskiej,
- Wielkoowocowa gruszkowa – o wyjątkowo dużych owocach.
Jakie wymagania ma pigwa i jak ją uprawiać w Polsce?
Pigwa najlepiej rośnie na żyznych, próchniczych glebach o lekko kwaśnym lub obojętnym odczynie. Preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione i osłonięte od silnych wiatrów. W pierwszych latach po posadzeniu wymaga regularnego podlewania, zwłaszcza w okresie wzrostu i owocowania. Drzewo pigwy jest podatne na mróz, więc w chłodniejszych rejonach należy ją zabezpieczać na zimę.
Najczęstsze choroby i szkodniki pigwy – jak je zwalczać?
Pigwa jest podatna na kilka chorób i szkodników, w tym:
- Mączniak – biały nalot na liściach; można go zwalczać opryskami na bazie siarki lub ekologicznych środków.
- Przędziorek – drobne pajęczynki, osłabiające liście; pomocne są naturalne wyciągi roślinne, np. z czosnku lub pokrzywy.
- Parch – plamy na owocach i liściach; skuteczne są opryski miedziowe i regularne usuwanie zakażonych liści.
- Zaraza ogniowa – groźna bakteria, najlepiej usuwać zakażone części rośliny i unikać nadmiernego nawożenia azotem.
Właściwości zdrowotne pigwy – dlaczego warto ją jeść?
Pigwa jest bogata w witaminę C, polifenole i minerały, takie jak potas, żelazo, wapń i magnez. Dzięki dużej zawartości pektyn wspiera trawienie, działa przeciwzapalnie i wzmacnia odporność. Owoce pigwy najczęściej wykorzystuje się do produkcji przetworów, takich jak marmolady, konfitury, nalewki i dżemy. Suszona pigwa jest doskonałym dodatkiem do herbaty.
W medycynie naturalnej pigwa wykorzystywana jest w postaci naparów i syropów, które pomagają łagodzić dolegliwości trawienne, wzmacniają odporność oraz korzystnie wpływają na drogi oddechowe. Olej z pestek pigwy stosowany jest w kosmetyce jako naturalny środek nawilżający i przeciwzapalny.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
- Czy pigwa nadaje się do jedzenia na surowo?
Nie, miąższ pigwy jest bardzo twardy i cierpki. Najczęściej wykorzystuje się ją w przetworach, takich jak dżemy, marmolady i nalewki.
- Jak długo można przechowywać owoce pigwy?
Owoce pigwy mogą być przechowywane przez kilka tygodni w chłodnym, przewiewnym miejscu. Należy unikać owoców popękanych, ponieważ szybciej się psują. - Jak przyspieszyć dojrzewanie owoców pigwy?
Pigwę można przechowywać w towarzystwie jabłek lub bananów, które wydzielają etylen – gaz przyspieszający dojrzewanie.